Van Wajong naar bijstand – een asociaal akkoord?

Van Wajong naar bijstand

In de uitzending van Nieuwsuur op zaterdag 6 juli lichtte staatssecretaris van Sociale Zaken Jetta Klijnsma haar plannen voor het herkeuren van Wajongeren toe. ‘Alleen jongeren die blijvend niet kunnen werken, mogen de Wajong-uitkering behouden.’ Van de 230.000 jongeren die nu een Wajong-uitkering ontvangen, zullen naar schatting 100.000 jongeren in de bijstand terecht komen, en van de gemeente ‘hulp bij re-integratie’ ontvangen. ‘Wie kan werken, móet werken’ zegt Klijnsma. Daar ben ik het helemaal mee eens! Maar ik stel vragen bij de manier waarop de staatssecretaris glimlachend lijkt te beweren dat terechtkomen in de bijstand een vooruitgang te noemen is voor Wajongeren.

Financiële achteruitgang

Veel Wajongeren zullen door de overgang naar de bijstand niet alleen minder re-integratieondersteuning, maar ook fors minder inkomen krijgen, zeker omdat de hoogte van de uitkering van bijstandsontvangers mede berekend wordt door vermogen van een partner. Er is 100 miljoen beschikbaar gesteld voor ‘echte noodgevallen’, maar wat dan een noodgeval is? Veel zullen er minstens 350 euro op achteruit gaan, en er zullen bijstandsontvangers zijn die hun uitkering helemaal kwijt raken door de partnertoets.

Gemeente kan ondersteuning niet geven aan Wajongeren

Wat Klijnsma ook niet durft te zeggen, maar wethouder Jan-Jaap de Haan uit Leiden wel: gemeenten kunnen nu al de bijstandsontvangers niet aan. Als er in een jaar tijd in een gemeente een paar honderd extra Wajongeren bijkomen, kookt de boel over. Het probleem wordt eigenlijk gewoon (weer) doorgeschoven naar de gemeenten. Er zijn al amper werkcoaches beschikbaar, budgets voor re-integratieprojecten worden gehalveerd, om over de druk van verplichte sollicitaties én werken in een sociale werkvoorziening (zonder begeleiding of kans op ontwikkeling!) nog maar niet te spreken. Maar Klijnsma glimlacht erbij als ze zegt ‘Wajongeren die kunnen werken, gaan naar de bijstand.’ Alsof dat betekent dat ze direct aan een baan geholpen worden! Hoe verwacht ze dat Wajongeren weer snel aan het werk kunnen, zónder de extra ondersteuning die ze via de Wajong krijgen? Nu lukt het 51% van de bijstandsontvangers binnen 24 maanden een nieuwe baan te krijgen, maar dit zijn voornamelijk werkzoekenden zonder een arbeidsbeperking. Wajongeren hebben nu eenmaal veel ondersteuning nodig, die zullen ze echt niet krijgen als ze in de bijstand terechtkomen. Klijnsma’s lijkt te zeggen dat ‘in de bijstand zitten’ gelijk staat aan ‘weer aan het werk kunnen’, maar dat lijkt mij allerminst een gegronde bewering. Ik vermoed dat door deze beslissing de cijfers drastisch lager uit zullen vallen en de problemen van Wajongers die naar de bijstand moeten alleen maar groter.

Asociaal akkoord?

Natuurlijk, er moet bezuinigd worden en 1 miljard is een hoop geld. Maar nu wordt er een groep aangepakt die misschien nog wel het meeste baat heeft bij een baan. Een baan waarbij je je kan ontwikkelen creëert eigenwaarde, zelfvertrouwen en het gevoel dat je een bijdrage levert aan de samenleving. Dat geldt voor iedereen, niet alleen voor Wajongeren! Door Wajongeren in de groep ‘bijstand’ te gooien en de re-integratieondersteuning te minimaliseren, is de kans op ontwikkeling ontzettend klein geworden voor jongeren die juist die ontwikkeling kunnen gebruiken. Dit sociaal akkoord komt toch aardig asociaal op mij over. Wat is de volgende stap in de bezuinigingen; alle werklozen, arbeidsgehandicapten en langdurig zieken in een werkkamp handenarbeid laten doen en beweren dat ze dan ‘een baan’ hebben?

Kansen op ontwikkeling

Ik voel me persoonlijk betrokken in deze kwestie, ook al heb ik zelf geen Wajong uitkering. De ervaring die ik had met de Wajong-collega in een vorige functie, heeft erg veel voor mij betekend. De jongedame in kwestie had inderdaad veel ondersteuning nodig, maar die gaven wij als collega’s haar graag. Ze bloeide echt op in de tijd dat ik met haar werkte, in 6 maanden tijd kon ze bijna helemaal zelfstandig aan het werk! Dat gaf ons als collega’s ook een enorm goed gevoel, we waren ZO trots op haar! Toen verteld werd dat haar contract niet verlengd zou worden, brak m’n hart. Omdat ze toch niet als een volwaardige medewerker aan de slag zou kunnen gaan, werd haar geen ‘normale’ functie aangeboden. Of ze nog weer aan de slag komt, is nu dus de vraag. Ik hoop het van harte. Dat nu nog veel meer Wajongeren minder kans hebben op een baan waarbij ze zichzelf kunnen ontwikkelen, dat doet me zeer. Ik gun iedereen een kans op werk, ontwikkeling en zelfontplooiing. Ik hoop dan ook dat er nog over de participatiewet kan worden gediscussieerd.   Bronnen en overige artikelen over de participatiewet:

• http://nieuwsuur.nl/onderwerp/526616-wajong-wie-kan-moet-werken.html
• http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/07/02/kamerbrief-ambities-arbeid-en-zorg.html
• CBS, uitstroom naar werk